-
لزوم آموزش مهارت ها به دانش‌آموزان
وزارت آموزش و پرورش به استناد قانون اهداف و وظایف مصوب مجلس شورای اسلامی، مفاد جزء 6 بند الف ماده 19 قانون برنامه پنجم توسعه كشور، بند 5-6 سند تحول بنيادين آموزش و پرورش و بند 6 حوزه تربيت و يادگيري كار و فناوري و برنامه درسي ملي مكلف است بستر مناسبی براي آموزش مهارت و شايستگي به دانش‌آموزان شاخه نظري در جهت تربيت نيروي انساني مورد نياز كشور فراهم كند به‌گونه‌ای كه دانش‌آموختگان پس از فراغت از تحصيل در صورتي كه انگيزه و علاقه براي ورود به بازار كار داشته باشند، بتوانند در شغل مورد علاقه خود جذب شوند يا با راه‌اندازي كسب و كار آزاد و كارآفريني براي کسب درآمد حلال، معاش خود را تأمين كنند.
ساختار نظام تحصيلي آموزش و پرورش در جمهوري اسلامي ايران مطابق بند 13 سند برنامه درسي ملي، بر‌اساس مفاد سند تحول بنيادين آموزش و پرورش، شامل 6 سال دوره ابتدايي و 6 سال دوره متوسطه
(جمعاً دوازده سال) است. هر دوره تحصيلي نيز به دو دوره سه ساله تقسيم مي‌شود که نه سال آن آموزش عمومی و سه سال آخر آن نيمه تخصصي و شامل شاخه‌های نظري، فني و حرفه‌اي و كاردانش است.
سازماندهي محتوا در دوره دوم متوسطه به سه گروه تقسیم می‌شود:
گروه اوّل: در این گروه دانش‌آموزان قادر خواهند پس از پايان دوره متوسطه جذب دنياي کار شوند. حرفه‌هاي انتخابي با توجه به زمان آموزش و ديگر عوامل در سطوح يک يا دو مهارتي[1] تعریف می‌شوند. مراکز يادگيري در اجراي اين آموزش‌ها مي‌توانند خارج از مدرسه و با مشارکت بخش دولتی و غیردولتی تشکیل شوند. نيازهاي منطقه‌اي باید در طراحي و تدوين برنامه درسي این گروه لحاظ شوند.
گروه دوم: در این گروه دانش‌آموزان قادر خواهند بود پس از پايان دوره کاردانی جذب دنياي کار شوند. حرفه‌هاي انتخابي با توجه به زمان آموزش و ديگر عوامل، در سطوح دو يا سه مهارتي تعریف می‌شوند. در اين گروه بين شايستگي‌هاي گروه‌هاي اصلي حرفه و شايستگي‌هاي حرفه‌هاي انتخاب شده، تعادل برقرار است. مراکز يادگيري در اين نوع آموزش‌ها متنوع است. برنامه‌ریزی درسی این گروه و اجرای آن با مشارکت آموزش و پرورش و وزارت علوم،تحقیقات و فناوری انجام می‌شود.
3- گروه سوم: در این گروه، برنامه درسي دانش‌آموزان دوره متوسطه نظری بايد به‌گونه‌اي طراحي شود كه هر دانش‌آموز در پايان دوره متوسطه دوم، در يكي از فعاليت‌هاي فني و حرفه‌اي ساده متناسب با نيازها و علايق خود مهارت كافي عملي را كسب كرده باشد و این امر در ارزشیابی پیشرفت تحصیلی به عنوان یک معیار لحاظ گردد. گروه بزرگ حرفه‌هاي انتخابي با توجه به زمان آموزش و ديگر عوامل در سطوح سه يا چهار مهارتي قرار دارند.
شاخه «فنی و حرفه‌ای و کاردانش» به منظور ارائه آموزش‌ها برای گروه اول و دوم پیش‌بینی شده است. طبق قانون عناوین و برنامه درسی رشته‌های مهارتی باید به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش برسد. طبق مصوبات بخش فنی و حرفه‌ای این شاخه شامل چهل رشته می‌باشد که در هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای ارائه می‌شوند. تعداد رشته‌های مهارتی کاردانش بالغ بر 170 رشته است که بر اساس مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش به تصویب کمیته برنامه درسی شاخه کاردانش رسیده‌اند. در کاردانش رشته‌های مهارتی باتوجه به مطالعات و نیازسنجی‌های به عمل آمده توسط دفاتر اجرایی مربوط به کمیته برنامه درسی شاخه کاردانش پیشنهاد و پس از بررسی و تصویب در کمیته برنامه درسی شاخه کار دانش جهت اجرا به وزارت آموزش و پرورش ابلاغ می‌شوند.
در اجرای رشته‌ها بایدشرایط و اقتضائات بومی و منطقه‌ای و تقاضای اجتماعی مورد توجه قرار گیرد، به همین دلیل پراکندگی رشته‌های مهارتی کاردانش از نظر اجرایی یکنواخت نیست. همچنین با توجه به شرایط و در بسترهای زمانی متفاوت رشته‌های مهارتی این شاخه به‌روزآوری و اصلاح شده و برخی از رشته‌ها حذف و یا رشته‌های مهارتی جدید به تصویب می‌رسند.
همچنین به منظور ساماندهی محتوایی برنامه‌های درسی و فعالیت‌های یاددهی - یادگیری در سطح کلاس و مدرسه در برنامه درسی ملی مصوب شورای عالی آموزش و پرورش، یازده حوزه تربیت و یادگیری مشخص شده است. این حوزه‌ها حدود محتوايي، روش‌ها، فرايندها و عناصركليدي يادگيري را روشن مي‌سازند.
از بین حوزه‌های یازده‌گانه تربیت و یادگیری حوزه کار و فناوری شامل کسب مهارتهاي عملي برای زندگی كارآمد و بهر‌ه‌ور و کسب شا‌يستگی‌ها‌ي مرتبط با فنّاوری و علوم وابسته، به‌ويژه فناوري اطلاعات و ارتباطات، جهت آمادگی ورود به حرفه و شغل در بخش‌ها‌ي مختلف اقتصاد‌ي و زندگي اجتماعي است.
شايستگي‌های این حوزه در دوره آموزش عمومي به‌صورت عيني، تجربي و عمدتاً در هم تنيده با ديگر حوزه‌هاي تربیت و يادگيري و از طريق كسب تجربه در محيط‌هاي يادگيري واقعي و متنوع کسب خواهد شد و زمينه هدايت دانش‌آموزان را با توجه به علايق و توانايي‌ها‌يشان در مسيرهاي تحصيلي، حرفه‌اي و شغلي فراهم مي‌كند.
در پايه‌هاي اول تا سوم دوره ابتدايي مهارتهاي مربوط به كار به صورت تلفيقي با ساير حوزه‌هاي يادگيري ارائه مي‌شود. در پايه‌هاي چهارم تا ششم دوره ابتدايي و دوره متوسطه اول مهارتهاي مربوط به كار در قالب پروژه و بر اساس نيازها، استعدادها، علايق و موقعيت‌هاي محلي تعريف و به صورت عملي اجرا خواهد شد. فناوري اطلاعات و ارتباطات علاوه بر تلفيق با ساير حوزه‌هاي يادگيري می‌تواند به صورت مستقل ارائه شود.
كميسيون برنامه درسي و تربيتي شوراي عالي آموزش و پرورش
1- سطوح مهارتي در اين حوزه بر اساس استانداردهاي آموزش‌هاي فني و حرفه‌اي است.